دانلود بررسی «چالشهای موجود در پیشگیری ازسرقت های مقرون به آزار»91

چکیده

یکی از مهمترین جرائم علیه اموال، که شاید از همان ابتدای پیدایش مفهوم مالکیّت در جوامع بشری ارتکاب می یافته و معمولاً مجازات های سختی هم برای مرتکبین آن در ادیان، قبایل و جوامع مختلف پیش بینی می شده است، «جرم سرقت»[1] می باشد. این جرم، دارای انواع و اقسام متفاوتی است که از مهمترین آنها، نوعِ «مقرون به آزار یا تهدیدِ»[2] آن است. این نوع سرقتها - که از آن در میان عامّه ی مردم به «زورگیری» نیز تعبیر می‌شود - ، به لحاظ تأثیرات منفی که در ابعاد مختلف جامعه می گذارند، همواره مورد توجّه - چه از ناحیه ی مردم و چه از ناحیه ی مسئوولین - ، قرار گرفته است. اگر چه هر از چند گاهی، صحبت از کاهش این گونه جرائم می شود، مع الوصف، آمارهای جنایی _علی رغم همه ی مشکلاتی که در کشور ما دارند-، حکایت از آن دارند که این کاهش، مقطعی و مُسکّن گونه بوده؛ لذا به جرأت می توان گفت که به صورت کلّی، با افزایش وقوع این گونه سرقت ها رو به رو هستیم. هر چند انتخاب این گونه از سرقت ها از ناحیه ی مرتکبین آنها، به لحاظ سهلتر بودن ارتکاب آنها (در مقایسه با جرائمی مثل کلاهبرداری) و محسوس بودن منفعت حاصله از آن (در مقایسه با جرائم علیه اشخاص) می باشد و نیز مرتکبین آن عمدتاً دارای میانگین سنّی پایینی بوده و از ضریب هوشیِ کمتری نسبت به سایر متّهمان برخوردارند، با این حال، با توجه به آمارهای جنایی موجود، می توان گفت که ساز و کارهای موجود در ابعاد تقنینی، قضایی و اجرایی، در پیشگیری از اینگونه جرائم از جامعیّت کافی برخوردار نبوده و دارای نارسائیهای فراوانی هستند. این چالشها و نارسائیها را می توان در سه محور تقنینی، قضایی و اجرایی تقسیم بندی کرد و هر محور را در چندین مبحث، مورد کنکاش قرار داد.

واژگان کلیدی:

چالش ها ، پیشگیری، سرقت مقرون به آزار یا تهدید ، سارق ، جرم ، مجازات ، آمار جنایی.

فهرست مطالب

درآمد................................................................................................................ 1

1. ساختار پژوهش............................................................................................ ........ 3

1-1. مسأله‌ی پژوهش......................................................................................... 3

2-1. پرسش‌های پژوهش.................................................................................... 4

3-1. فرضیه‌های پژوهش..................................................................................... 4

4-1. پیشینه ی پژوهش....................................................................................... 5

5-1. دشواریهای پژوهش.................................................................................... 5

2. روش پژوهش................................................................................................ 6

«بخش نخست: کلّیات، مفاهیم ،تعاریف»

فصل نخست: سرقت

درآمد................................................................................................................ 10

مبحث نخست: تعریف جرم سرقت و انواع آن....................................................... 11

مبحث دوّم: سرقت عادی..................................................................................... 12

مبحث سوّم: سرقت مقرون به آزار یا تهدید............................................................ 13

بند نخست: عناصر تشکیل دهنده ی جرم............................................................... 13

الف- عنصر قانونی جرم....................................................................................... 14

ب- عنصر مادّی جرم........................................................................................... 14

ج- عنصر روانی جرم........................................................................................... 16

بند دوّم: کیفیّات مشدّد جرم.................................................................................. 17

الف- سرقت مقرون به آزار.................................................................................. 18

ب- سرقت مقرون به تهدید................................................................................ 21

ج: سرقت توأم با ایراد جرح................................................................................. 23

بند سوّم: مسلّح بودن سارق................................................................................... 23

بند چهارم: مجازات مشدّد جرم............................................................................. 25

مبحث چهارم: سرقت های مقرون به آزار با ادبیّات پلیسی....................................... 26

فصل دوّم: پیشگیری از جرم

گفتار نخست: تعاریف و کلّیات........................................................................... 29

درآمد................................................................................................................ 29

مبحث نخست: تعریف لغوی................................................................................ 30

مبحث دوّم: تعریف علمی..................................................................................... 31

بند نخست- تعریف عامّ....................................................................................... 31

بند دوم- تعریف خاصّ........................................................................................ 32

گفتار دوّم: اقسام پیشگیری.................................................................................. 33

مبحث نخست: پیشگیری واکنشی.......................................................................... 33

مبحث دوّم: پیشگیری کنشی................................................................................. 34

بند نخست: پیشگیری موقعیّت مدار....................................................................... 35

بند دوّم: پیشگیری اجتماعی.................................................................................. 35

گفتار سوّم: پیشگیری از جرم در جرمشناسی........................................................ 36

فصل سوّم: آمار جنایی

درآمد................................................................................................................ 39

گفتار نخست: مفهوم و تاریخچه‌ی آمار جنایی......................................................... 40

گفتار دوّم: مشکلات موجود در آمار جنایی ایران................................................ 41

مبحث نخست: نارسایی آمار جنایی در انعکاس سیمای واقعی جامعه........................ 42

مبحث دوّم: فقدان نظام آمار جنایی کارآمد............................................................. 45

مبحث سوّم: متفاوت بودن ادبیّات حاکم بر نهادهای متعدّد متولّی تنظیم آمار جنایی..... 46

بند نخست: عدم آشنایی مأموران با مفاهیم حقوق کیفری.......................................... 46

بند دوّم: تعارضات آماری..................................................................................... 47

بند سوّم: شیوه‌ی نا مناسب دستگاه انتظامی در تجمیع پرونده ها................................ 47

گفتار سوّم: کارکردهای آمار جنایی.................................................................... 48

مبحث نخست: امکان ارزیابی و نقد عملکرد دستگاههای متولّی و مجریان................. 48

مبحث دوّم: امکان بررسی صلاحیّت افراد............................................................... 48

مبحث سوّم: تعریف وظائف نهادها و دستگاههای مجری......................................... 49

مبحث چهارم: امکان شناسایی سریع افراد سابقه‌دار.................................................. 49

«بخش دوّم: چالشهای فرا روی پیشگیری از سرقتهای مقرون به آزار با نگاهی به تحلیل داده های آماری»

فصل نخست: تحلیل داده های آماری

درآمد................................................................................................................ 52

گفتار نخست: عوامل فردی و جسمی................................................................ 57

مبحث نخست: سنّ.............................................................................................. 57

مبحث دوّم: تابعیّت.............................................................................................. 59

مبحث سوّم: جنس............................................................................................... 62

مبحث چهارم: تأهّل.............................................................................................. 65

مبحث پنجم: سواد................................................................................................ 66

مبحث ششم: مشخّصات جسمانی و روانی............................................................. 68

مبحث هفتم: سوابق کیفری.................................................................................... 70

گفتار دوّم: عوامل اجتماعی و محیطی........................................................... 73

مبحث نخست: اشتغال.......................................................................................... 73

مبحث دوّم: اعتیاد................................................................................................ 74

مبحث سوّم: انتخاب زمان، مکان و آماج سرقت های مقرون به آزار.......................... 76

مبحث چهارم: وسایل مورد استفاده در ارتکاب جرم................................................ 78

گفتار سوّم: شیوه ی ارتکاب جرم.................................................................. 80

فصل دوم: چالشها

درآمد................................................................................................................ 83

گفتار نخست: تقنینی............................................................................................ 83

الف : ابهامات

مبحث نخست: ابهام در نظام قانونی و حقوقی پیشگیری..................................................84

مبحث دوّم: عدم قطعیّت مجازات ها...................................................................... 86

مبحث سوّم: فقدان انسجام موادّ قانونی................................................................... 89

مبحث چهارم: فراگیر نبودن شمول مادّه‌ی 666 قانون مجازات اسلامی..................... 89

مبحث پنجم: عدم تفکیک بین ربودن های مندرج در موادّ 657 و 665 قانون

مجازات اسلامی............................................................................ 90

ب : خلأها

مبحث نخست: فقدان عنصر قانونی درخصوص جلب ابتدایی متّهمان........................ 91

مبحث دوّم: فقدان جرم انگاری بعضی از شروع به سرقت ها................................... 92

مبحث سوّم: عدم پیش بینی ضبط وسائل مورد استفاده در جریان سرقت................... 93

مبحث چهارم: قانونمند نبودن نقل و انتقالات موتورسیکلت‌ها................................... 94

مبحث پنجم: خلأ قانونی در خصوص حمل سلاحهای سرد نامتعارف....................... 95

مبحث ششم: ناکارآمد بودن قوانین مربوط به مبارزه با موادّ مخدّر.............................. 96

گفتار دوّم: قضایی............................................................................................... 98

مبحث نخست: عدم وجود شعب تخصّصی در دادسرا و دادگاه............................... 98

مبحث دوّم: صدور دستورات مبهم و غیرمرتبط و نیز اخذ تأمین های نامتناسب.......... 99

مبحث سوّم: عدم توجّه به اصل حتمیّت و قطعیّت در تعیین مجازاتها....... 101

مبحث چهارم: تعیین مجازات نامتناسب.................................................................. 103

مبحث پنجم: زندان و مشکلات مربوط به آن.......................................................... 103

مبحث ششم: عدم توجّه به جنبه ی عمومی جرم...................................................... 105

مبحث هفتم: فرآیند طولانی رسیدگی...................................................................... 105

گفتار سوّم: اجرایی............................................................................................. 106

مبحث نخست: کشف و مهار سنّتی جرایم.............................................................. 107

مبحث دوّم: تفاوت و تعارض آماری..................................................................... 107

مبحث سوّم: تجمیع نامناسب پرونده‌ها.................................................................... 108

مبحث چهارم: عدم استفاده ی بهینه از پلیس‌های تخصّصی....................................... 109

مبحث پنجم: فرآیند پیشگیری بدون حضور نهادهای غیر امنیّتی................................ 110

مبحث ششم: رسانه‌ها؛ پیشگیری یا ترویج؟............................................................. 110

مبحث هفتم: کم اقبالی نسبت به پیشگیری وضعی................................................... 113

نتیجه‌گیری.......................................................................................................... 116

فهرست منابع و مآخذ.......................................................................................... 119

^1- theft.

^2- robbery.